Kościół p.w. św. Mikołaja
 |
Wymieniony został po raz pierwszy w 1310 roku, a następnie w roku 1346, w dokumencie biskupa miśnieńskiego dla dekanatu lubańskiego. Z wizytacji biskupiej w roku 1677 wiemy, że obok kościoła stała drewniana wieża z trzema dzwonami. Wewnątrz były wtedy trzy ołtarze.
Obecna świątynia zachowała kształt z XVII wieku. W roku 1827 rozebrano stary kościół i na jego miejscu wzniesiono nową świątynię, nawiązującą w formie i kształcie do poprzedniej. Natomiast sufit, wcześniej zakryty gotyckim sklepieniem, wykonano z gipsu. Na wieży od strony południowej, na wysokości piętra, jest tablica wotywna z łacińskim tekstem upamiętniającym wzniesienie wieży i kościoła w roku 1711. Podczas ogólnego remontu w 1880 roku na wieży umieszczono zegar, którego resztki znajdują się tam do dzisiaj. Niezwykle interesujące są zachowane do naszych czasów dwa średniowieczne dzwony: pierwszy o średnicy 61 cm z tekstem: O rex glorie veni cvm pace a mcccclxxi (O królu chwały przyjdź w pokoju, rok 1471); drugi o średnicy 89 cm z tekstem: ave Maria gracia plena dominvs tecvm beei mcccclxxxiiii (Zdrowaś Mario Łaski pełna, Pan z Tobą, Błogosławiona Ty… 1484 rok). Napisy można odczytać jedynie na pierwszym z nich. W pomieszczeniu pod wieżą, tuż za wejściem do kościoła, znajduje się renesansowy kamienny ołtarz z miejscowego piaskowca, pochodzący jeszcze ze starego kościoła. Został wykonany prawdopodobnie przez Michała Kramera około roku 1560, w formie zbliżonej do epitafium. Posiada korynckie kolumny i trzyczęściowy układ gzymsów. Na głównym polu wizerunek patrona kościoła św. Mikołaja biskupa, Marii z dzieciątkiem i św. Jakuba Starszego z mieczem i pielgrzymim kapeluszem. Po bokach w czterech polach wizerunki kolejno św. Anny, św. Barbary z wieżą, św. Jadwigi oraz św. Katarzyny. W zdobionym fryzie obok ornamentu geometrycznego umieszczono głowy aniołów, w dole zaś scenę Zmartwychwstania z aniołem. Mensa z kamieniem ołtarzowym wykonana została w czasach protestanckich, jednak nie zachowała się do naszych czasów. Podczas przebudowy świątyni wyniesiono go na cmentarz, a dopiero po interwencji proboszcza Mickego umieszczono pod wieżą. Wewnątrz kościoła zobaczymy m.in.: dwa barokowe ołtarze boczne, pod Wezwaniem Ofiarowania Dzieciątka Jezus i św. Katarzyny. Uzupełniają wystrój świątyni cztery barokowe kamienne rzeźby w przedsionku, niestety mocno zniszczone. Zwraca uwagę także drewniany krucyfiks w stylu ludowym z XVIII/XIX wieku. Z wiszących wewnątrz obrazów olejnych wypada wymienić: 14 barokowych stacji Drogi Krzyżowej, XVIII-wieczne malowidła z wizerunkiem św. Augustyna, św. Katarzyny, Króla Dawida i Samuela. Z XIX wieku pochodzi wotywne Ukrzyżowanie oraz Zdjęcie z Krzyża.
Na południowej ścianie kościoła, obok gotyckiego portalu pochodzącego ze starego kościoła widzimy kamienne barokowe epitafium zagrodnika i ławnika Jerzego Hillebrandta zmarłego w wieku 64 lat w 1705r., z tradycyjnym tekstem: Gott zu Ehren/ Hier derket/ Dieser Stein/ Was Sterblich/ hat abgeleget/ der Chr. und arbeysamme/ GEORG HILLEBRANDT Bauer Und/ Gerichts-ältester zu Ullersdorf dessen/ auß-selbst eignen andächtigen antrib/ Zü gröserer Ehre Gottes Und deß heil./ GEORGV in diesem Gottem Hauß gestift/ tete. Jähre Lobpredigt Und heil./ Meßopffer/ Seindt Ein sonderbahres därkmahl./ Seine szur Wahren Gottem fürcht/ beflissenen und in Niederträchtigen/ standt geübten Ehrbahrlichen Tugendt/ wandel welchem nach dem Er/biß in das 64 Jahr seines alters/ rühmlich nach gestrebet ist Er in/ Gott Seeligentschlaffen den Tag/ Aprilis Ao 1705 dieses gebrührende/ Ehren gedächtnüß haben auß/ Kindlicher schüldikeit Ihren/ geliebsten Vatter/lege…ssen Seine/ betriebten hinter/ lassene Eh-liebliche/ Erben. Na szczycie nagrobka monogram złożony z trzech liter CHB. W lewym dolnym rogu symbol śmierci czaszka, a pod nią skrzyżowane piszczele. Po przeciwnej stronie złamana klepsydra będąca metaforą kończącego się życia. Z tyłu kościoła wmurowane w czasie przebudowy, a pochodzące z roku 1660 epitafium Jerzego Hoffmanna z częściowo tylko czytelnym tekstem: In diesel ruhe/ in Gott/ es … rbahren George Hoffmanns/ richts geschwor er allhier Und Frau Martha gebohren Hilwigen Burg/ … che Söhne der Erste Johannes/ ist Ao 1660 den … rg/. Nieco w górze od tego zapisanego fragmentu, prawdopodobnie inna część tego epitafium. Widzimy na niej typowo renesansową kompozycję, z krzyżem w górze oraz niewielkim tekstem ewangelicznym: Todes Und L…en gedo …f … erhoh D… frauen Anna Grift. Na murze po wschodniej stronie kościoła nagrobki rodu Hersel. W tonacji kremowej mogiła Józefa Hersela (1831-1904) założyciela klinkierni, jego żony Anny Marii Jadwigi i Elżbiety Hersel z domu Helbig. Wykonano ten grobowiec z elementów produkowanych na co dzień w rodzinnym zakładzie. Nadmieńmy, że popiersie Józefa Hersela wykonał profesor Pohlmann z Berlina. Nieopodal wykonana z czerwonej cegły mogiła Hersel (1907-1925). Pośrodku figura, stojącego ze spuszczoną głową anioła. Po bokach nagrobek żony miejscowego garncarza Franciszka Haeschke i Ernestyny Hersel – córki garncarza Lachmanna. Wchodząc na dziedziniec kościelny zauważymy po prawej stronie wejścia figurę Matki Boskiej z Dzieciątkiem z datą 16(7)6 i nieczytelnym niemieckim napisem.
- Tekst pochodzi z portalu Wratislaviae Amici.
Epitafium Georga Hillebrandta † 1705
Epitafium George Hillebrandta z Ołdrzychowa, zmarłego w 1705 roku w wieku 64 lat.
Gott zu Ehren
Hier derket
Dieser Stein
Was Sterblich
hat abgeleget
der Chr. und arbeysamme
GEORG HILLEBRANDT Bauer Und
Gerichts-ältester zu Ullersdorf dessen
auß-selbst eignen andächtigen antrib
Zü gröserer Ehre Gottes Und deß heil.
GEORGV in diesem Gottem Hauß gestift
tete. Jähre Lobpredigt Und heil.
Meßopffer
Seindt Ein sonderbahres därkmahl.
Seine szur Wahren Gottem fürcht
beflissenen und in Niederträchtigen
standt geübten Ehrbahrlichen Tugendt
wandel welchem nach dem Er
biß in das 64 Jahr seines alters
rühmlich nach gestrebet ist Er in
Gott Seeligentschlaffen den Tag
Aprilis Ao 1705 dieses gebrührende
Ehren gedächtnüß haben auß
Kindlicher schüldikeit Ihren
geliebsten Vatter
lege…ssen Seine
betriebten hinter
lassene Eh-liebliche
Erben
Epitafium Anny Wistig
Górna część epitafium Anny Wistig zd. Scholtz, żony Hannsa.
Płyta pamiątkowa Dorotheae Rimpler z 1711 roku
Płyta pamiatkowa przeoryszy Dorotheae Mariae Magdalenae Rimpler z 1711 roku.
Figura
Figura Matki Boskiej z Dzieciątkiem
Epitafium NN osoby
Bardzo zniszczone epitafium NN osoby, prawdopodobnie z XVI wieku, z Jezusem Ukrzyżowanym u góry.
Płyta nagrobna Marii Gückel † 1900
Płyta nagrobna Marii Gückel zd. Enders, urodzonej 3 stycznia 1876 roku a zmarłej 9 czerwca 1900 roku.
Hier ruht in Gott
Frau
Bauergutsbesitzer
Maria Gückel
geb. Enders
* nd. 3. Januar 1876
† 9. Juni 1900
Ruhe sanft.
Płyta nagrobna Franziski Gückel † 1907
Płyta nagrobna Franziski Gückel zd. Donat, urodzonej 20 lutego 1868 roku a zmarłej 26 grudnia 1907 roku.
Ruhe sanft
Hier ruht in Gott
Frau Bauergutsbesitzer
Franziska Gückel
geb. Donat
* d. 20. Februar 1868 † d. 26. Dezember 1907
Sei getreu bis in den Tod, so will ich dir die Krone
des Lebens geben.
Grobowiec rodziny Hersel
Grobowiec rodziny Hersel z przepiekną figurą anioła. Od lewej: Ernestine Hersel zd. Trachmann, urodzona 7 października 1838 roku a zmarła 8 kwietnia 1897 roku, następnie Ferdinand Hersel, urodzony 11 sierpnia 1837 roku a zmarły 9 grudnia 1890 roku, potem Theresia Hersel zd. Hansch, urodzona 28 stycznia 1829 roku a zmarła 19 grudnia 1897 roku, a całkiem z prawej Anna Hersel, urodzona 10 stycznia 1902 roku a zmarła 10 kwietnia 1925 roku
Grobowiec rodziny Hersel
Kolejny grobowiec rodziny Hersel. Od lewej widnieją: Anna Maria Hedwig Hersel zd. Heinrich, następnie Josef Hersel, a z prawej Elisabeth Hersel zd. Helbig.
Grobowiec NN rodziny
Wspaniały grobowiec NN rodziny z figurą Chrystusa pośrodku i wydartymi płytami inskrypcyjnymi.
Nagrobek NN osoby
Bardzo piękny nagrobek z zatartą płytą inskrypcyjną, na której widnieje imię Anna.
Płyta nagrobna Aloisa Nansch † 1948
Płyta nagrobna Aloisa Nansch, urodzonego 30 września 1881 roku a zmarłego 24 września 1948 roku. Ciekawostka, bowiem śmierć nastąpiła trzy lata po zakończeniu wojny a napisy na płycie są niemieckie.
Płyta nagrobna Marthy Hoffmann † 1924
Płyta nagrobna Marthy Hoffmann zd. Weiniger, urodzonej 4 lutego 1901 roku a zmarłej 3 lutego 1924 roku.
Płyta nagrobna Marii Krause † 1921
Płyta nagrobna Marii Krause zd. Kindler, urodzonej 12 października 1836 roku a zmarłej 23 sierpnia 1921 roku.
Płyta nagrobna Augusta Liebelt † 1920
Płyta nagrobna Augusta Liebelt, urodzonego 12 lutego 1847 roku a zmarłego 4 sierpnia 1920 roku.
Płyta nagrobna Anny Hübner † 1926
Płyta nagrobna Anny Hübner zd. Scholtz, urodzonej 13 listopada 1856 roku a zmarłej 4 stycznia 1926 roku.
Płyta nagrobna Margarete Donat † 1918
Płyta nagrobna Margarete Donat, urodzonej 9 października 1909 roku a zmarłej 16 maja 1918 roku.
Krzyż w murze
Krzyż, być może z jakiegoś nagrobka, umieszczony w murze.
Płyty nagrobne Friedricha Schönitz oraz jego żony Therese
Dwie płyty nagrobne, jedna nad drugą, dotyczą Friedricha Schönitz, urodzonego 8 października 1841 roku a zmarłego 25 sierpnia 1895 roku oraz jego żony Therese zd. Herrmann, urodzonej 23 marca 1845 roku a zmarłej 10 października 1902 roku.
Płyta nagrobna Cäcilie Antusch † 1917
Płyta nagrobna Cäcilie Antusch zd. Raschke, urodzonej 20 listopada 1862 roku a zmarłej 28 maja 1917 roku.
Płyta nagrobna Ernestine Kühn † 1907
Płyta nagrobna Ernestine Kühn zd. Weitzmann, urodzonej 24 czerwca 1828 roku a zmarłej 17 maja 1907 roku.
Płyta nagrobna Gustava Steckel i jego żony Franziski
Płyta nagrobna Gustava Steckel, urodzonego 1 maja 1853 roku a zmarłego 2 lutego 1927 roku oraz jego małżonki Franziski Steckel zd. Raschke, urodzonej 14 czerwca 1858 roku a zmarłej 16 kwietnia 1930 roku.
Płyty nagrobne Berthy Haberhauer oraz małżeństwa Fransch
Płyty nagrobne - bliższa - Bertha Haberhauer, urodzona 7 marca 1877 roku a zmarła 23 stycznia 1919 roku, a dalsza dotyczy małżeństwa Marię zd. Steltzer i Josefa Fransch.
Płyta nagrobna Franziski Liebelt † 1920
Płyta nagrobna Franziski Liebelt zd. Kalkmann, urodzonej 2 września 1851 roku a zmarłej 14 października 1920 roku, żony Augusta Liebelt, żyjącego w latach 1847 - 1920.